تعداد صفحات:23
نوع فایل:word
فهرست مطالب:
مقدمه
طرح مطلب
نظریات در قاعده لاضرر
بررسی و تحلیل قاعده
مستندهاى قاعده
تحلیل روایات باب
مفهوم ضرر و ضرار
مفهوم قاعده لاضرر
حمل نفى بر نهى
نفى ضرر غیر متدارک
نفى حکم ضررى
نفى حکم به لسان نفى موضوع
نهى حکومتی و سلطانی
جمع بندى
نقد و بررسى
منابع

مقدمه:
بر اساس نظر ارائه شده در مقاله، قاعده لاضرر هم بر نفی حکم ضروری دلالت دارد و هم نهی از ضرر خارجی و این امر با پیش بینی راه حل برای جلوگیری از ضرر و به جبران خسارت ملازمه دارد.

نظریات در قاعده لاضرر:
اگر چه در مورد مفاد این قاعده اختلاف نظر وجود داشته است اما فقها در کتب خود بطور شایع در موارد مختلفی به قاعده لاضرر تمسک نموده اند از جمله: سقوط فریضه امر به معروف و نهی از منکر در مواضع خوف، رفع وجوب شهادت د رهنگام خوف، حرمت تدلیس و غش، مفاصه، احتکار، جعل خیارات مانند: غبن ، تاخیر، عیب، تصریه، تبعض صفقه، تعذرتسلیم، حرمت تصرف در حریم املاک احیاء شده و
آن چه برای ما اهمیت دارد این است که بتوانیم با توجه با ادله قاعده لاضرر در مورد تعهد متعهدی که از اجرای آن متضرر میگردد حکم مشخصی را بدست آوریم. در میان احادیث مورد استناد در قاعده، احادث مربوط به سمره بن جندب که با ختلاف کمی نقل شده است مورد توجه حصاب نظران قرار گرفته است. البته ظاهرا ضرر و ضراری که در این واقعه به وسیله پیامبر اسلام (ص) منتفی شده، نوعی ضرر معنوی میباشد زیرا مرد انصاری از رفت و آمد سمره بن جندب هیچ گونه ضرر مادئی را تحمل نمیکرده است بلکه آمد و شد صاحب نخله، باعث گردیده بود که مرد انصاری و خانواه او در فشار روحی و حرج قرار گیرند. برخی از بزرگان با توجه به استعمالات مختلف ضرر و ضرار در قرآن و روایات، کلمه ضرار را به معنی خسارت و ضرر معنوی و کلمه ضرر را به معنی ضرر مادی مالی دانسته اند. بزرگان فقه، در مفاد جمله لاضرر و لاضرار اختلاف نموده اند، برخی آن را نفی حکم ضرری و برخی نفی حکم به لسان نفی موضوع ضرری و گروهی نفی ضرر غیر متدارک و عده ای نهی از ضرر و بعضی آن را از احکام حکومتی دانسته اند. اگر چه بسیاری از فقها این قاعده را تنها در مقام نفی حکم میدانند و نه جعل آن ولی همان گونه که ماشهده شد در تعداد قابل توجهی از مسائل فقهی به جنبه اثباتی قاعده لاضرر اشاره شده است.